Dwunaste już spotkanie, tym razem pod hasłem „Ja i sąsiedztwo/społeczność/samorząd” otworzyli Piotr Szczepański z Fundacji Wspomagania Wsi, Krzysztof Margol z Nidzickiej Fundacji Rozwoju NIDA i Radosław Jasiński z Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności. Partnerem spotkania była także Fundacja im. Stefana Batorego, w imieniu której głos zabrała Joanna Załuska. Większość omawianych zagadnień upowszechniana była w ramach ogólnopolskiej akcji „Masz głos, masz wybór”, zorganizowanej przez Fundację.

  Spotkanie otworzyli Krzysztof Margol, Piotr Szczepański i Radosław Jasiński.

W 2013 roku skupiliśmy się na przestrzeni pomiędzy samorządem a „poszczególnym” obywatelem. Celem spotkania było pokazanie jak zaangażowanie mieszkańców – członków wspólnoty lokalnej – obywateli w sprawy publiczne przyczynia się do poprawy jakości życia (i sprawia, że dana wspólnota rozwija się lepiej). Zajmowaliśmy się zagadnieniami takimi jak: rola radnych, komunikacja obywateli z władzami samorządowymi oraz rola organizacji społecznych w tej komunikacji, dostęp do informacji publicznej czy konstruktywny potencjał tkwiący w sytuacjach konfliktowych. Pokazaliśmy, jakie mechanizmy zawarte w obowiązującym w prawie mogą wykorzystać obywatele, by uczynić głos słyszalnym, by mieć wpływ na decyzje lokalnych władz.

Program XII Spotkania dostępny jest tutaj

Wykład inauguracyjny wygłosili Ludwika i Henryk Wujec. Jak powiedział Henryk Wujec tylko w relacjach „ja i sąsiedztwo”, „ja i społeczność”, „ja i samorząd” (a także w relacjach rodzinnych) możemy być bogatsi i poznawać wartości, kształtować się, a także mieć wpływ na otaczającą nas rzeczywistość. Wspólnoty, tworzące się często spontanicznie należy z najwyższą starannością pielęgnować. O takiej nieformalnej wspólnocie stworzonej w 1976 roku, która dała potem początek Komitetowi Obrony Robotników, opowiedziała Ludwika Wujec.

Od lewej: Szymon Osowski, prawnik z Watchdog Polska  i Marek Klara, wójt gminy Miejsce Piastowe podczas dyskusji z uczestnikami.

Po przerwie głos na temat budżetu obywatelskiego (czyli funduszu sołeckiego) zabrał Szymon Osowski, prawnik z Watchdog Polska (dawniej Stowarzyszenie Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich), który przedstawił strukturę wydatków z funduszy sołeckich w 2012 roku. W zeszłym roku 36% funduszy sołeckich wydano na transport i łączność, 25% poświęconych zostało na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego. Następnie 14% na gospodarkę komunalną i ochronę środowiska, 6% na bezpieczeństwo publiczne. Wydatki z funduszy sołeckich rosną z roku na rok. Warto, by społeczności lokalne uświadomiły sobie, że fundusz sołecki to ich pieniądze, o których podejmują niepodważalną decyzję. Niezbędne jest, by społeczności wiedziały o warunkach koniecznych do wykorzystania funduszu, by ich działania nie zostały zanegowane przez gminę.

Następnie głos w imieniu wójtów zabrał Marek Klara, wójt podkarpackiej gminy Miejsce Piastowe, a jednocześnie jeden z założycieli Stowarzyszenia Miłośników Wsi Rogi. Marek Klara po raz pierwszy wybrany na wójta został w 2006 roku jako jeden z najmłodszych włodarzy w Polsce. W swojej wypowiedzi przedstawił dochody i wydatki swojej gminy a także zarządzanie funduszem sołeckim i współpracę z organizacjami pozarządowymi. Po dwóch wystąpieniach rozpoczęła się dyskusja ze słuchaczami wystąpień: „czy fundusz sołecki zmienił coś w moim sołectwie? Jeśli tak, co?”. Opinie na temat funduszy są bardzo podzielone: głos zabrali sołtysi, radni a także przedstawiciele organizacji pozarządowych.

 Na spotkanie w Marózie przybyło około 400 osób, w tym goście ze Szwecji i Rosji.

Drugi dzień Spotkania

Mamy prawo do wiedzy, do informacji o tym co dzieje się w naszej miejscowości. Składajmy wnioski o zmianę otoczenia lub skargi jeśli widzimy niedoskonałości. Nie dajmy się zbywać, bo to wszystko zapewnia nam konstytucja – apelował Krzysztof Izdebski, ekspert Watchdog Polska (dawniej Stowarzyszenia Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich)

Drugi dzień XII Spotkania Organizacji Działających na Obszarach Wiejskich upłynął na intensywnych zajęciach. W sali konferencyjnej powtórzony został wykład na temat budżet obywatelskiego, czyli funduszu sołeckiego. Wystąpili Szymon Osowski, prawnik z Watchdog Polska (dawniej Stowarzyszenie Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich) oraz Marek Klara, wójt podkarpackiej gminy Miejsce Piastowe, a jednocześnie jeden z założycieli Stowarzyszenia Miłośników Wsi Rogi. Po wystąpieniach miała miejsce burzliwa dyskusja: opinie na temat funduszy sołeckich i ich wykorzystywania są podzielone.

Po przerwie głos w sprawie konfliktów społecznych zabrała dr Katarzyna Dzieniszewska-Naroska. Konflikt, to sytuacja w której dochodzi do sprzecznych interesów grupowych. Sytuacja ta prowadzi do walki, której celem jest wyeliminowanie „przeciwnika”, jego interesów i potrzeb – powiedziała. Konflikty występować mogą na wielu płaszczyznach, np.: miasto-wieś (np. kiedy miasto chce wchłaniać obszary wiejskie), rozwój – ekologia (np. w sprawie budowy spalarni śmieci czy składowiska odpadów), „swoi” – „obcy” (np. w sprawie preferencji dla lokalnego biznesu), na linii władza-władza (wójt a rada gminna) a także organizacje pozarządowe – organizacje pozarządowe i szeregu innych.

Dr Katarzyna Dzieniszewska-Naroska w wystąpieniu „Konflikty społeczne jako naturalny składnik życia społeczności lokalnej”.

Konflikty występujące w Polsce między urzędami a mieszkańcami spowodowane są także tzw. kulturą organizacyjną („filozofia paranoi politycznej” – kiedy wójt widzi zagrożenie dookoła i filozofia „wielkiego brata” – kiedy wójt ma potrzebę kontrolowania mieszkańców). W wystąpieniu poruszone także kwestie komunikacji, negocjacji, agresji. Ponadto: jak podejść do rozwiązania konfliktu? Kiedy i jak przeprowadzić referendum? Czemu warto używać słowa „przepraszam”?

Po wykładzie dotyczącym konfliktów, o prawach mieszkańców do informacji opowiedział Krzysztof Izdebski ekspert Watchdog Polska (dawniej Stowarzyszenia Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich). Komu, od kogo i jak należy się informacja o instytucjach publicznych? Jak urząd podchodzi do skarg? Krzysztof Izdebski odwołał się do prawa zawartego w konstytucji i w ustawie o dostępie do informacji publicznej. Warto by obywatele uświadamiali sobie, że nie są klientami czy petentami urzędów, ale ich właścicielami.

W ciągu dnia goście Maróza uczestniczyli również w warsztatach opracowanych w oparciu o doświadczenia akcji „Masz głos, masz wybór” prowadzonej przez Fundację im. Stefana Batorego:

1. Obywatel i obywatelka dobrze poinformowani. Prawo do informacji w Twojej gminie i sołectwie (prowadzenie: Stowarzyszenie Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich)
2. Fundusz sołecki (prowadzenie: Stowarzyszenie Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich)
3. Jak stworzyć przyjazne miejsca (prowadzenie: Pracownia Zrównoważonego Rozwoju)
4. Inicjatywa lokalna (prowadzenie: Centrum Promocji i Rozwoju Inicjatyw Obywatelskich OPUS)
5. Dostępny Samorząd (prowadzenie: Szkoła Liderów)
6. Młodzieżowe Rady Gmin warsztat dla początkujących (prowadzenie: Fundacja Civis Polonus)
7. Młodzieżowe Rady Gmin a działania konsultacyjne i doradcze – dla zaawansowanych (prowadzenie: Fundacja Civis Polonus)
8. Lokalne spotkania o budżecie gminnym (prowadzenie: Szkoła Liderów)

W drugiej części dnia odbył się także blok „dobrych praktyk”. Goście Maróza mieli okazję wysłuchać doświadczeń lokalnych liderów na temat: integracji mieszkańców wsi, referendów, przywództwa kobiet, zagospodarowania przestrzeni, rozliczania funduszy sołeckich, pracy z młodzieżą, rozwoju lokalnego na przykładzie Blekinge w południowej Szwecji, wiosek tematycznych, opieki nad zwierzętami (zajęcia pt. „Pies jako wyzwanie cywilizacyjne” poprowadziła Ewelina Eggert, trenerka szkolenia psów, z udziałem Małgorzaty i Tomasza Bielawskich, weterynarzy wiejskich. Wideo z zajęć dostępne jest tutaj: https://www.youtube.com/watch?v=gCOfEz9haUA) oraz współpracy między urzędem gminy a organizacjami pozarządowymi (na przykładzie gminy Miejsce Piastowe).

Uczestnicy podczas warsztatów.

Wieczór zarezerwowany jest na konsultacje w namiotach eksperckich, prezentacje lokalnych działalności w ramach Jarmarku Inicjatyw Wiejskich, koncerty, wspólne ognisko, kolację. W sali kinowej zaś odbyła się relacja Mikołaja Tomasza Steppy z podróży do Izraela.

Sala kinowa służy nie tylko pokazom filmowym, ale także warsztatom.

Trzeci dzień Spotkania

Trzeci, ostatni dzień spotkania w Marózie rozpoczęła konferencja open space, a zakończyło wspólne śpiewanie.

Open space, czyli „otwarta przestrzeń” jest innowacyjną techniką dyskusji, podczas której każdy ma szansę wypowiedzieć się na dany temat i opowiedzieć o swoim doświadczeniu. Uczestnicy sami zgłaszają tematy i je moderują. W Marózie tę formę dyskusji wprowadzono dwa lata temu. Pomysł ten okazał się strzałem w dziesiątkę.

Podczas dyskusji open space uczestnicy dyskutują na tematy, które sami wybiorą.

W 2013r. zgłoszono kilkanaście tematów. W grupach dyskutowano m.in. na temat diagnozowania potrzeb młodzieży i zachęcenia młodzieży do działania, motywowania mieszkańców do działania na rzecz wspólnego dobra, tworzenia spółdzielni socjalnych, organizacji imprez i małych loterii, współpracy organizacji z samorządem. Po zakończonych dyskusjach każda z grup przedstawiła na planszach swoje wnioski, a uczestnicy za pomocą naklejek głosowali na najważniejsze według nich tematy. Im więcej naklejek na planszy, tym temat bardziej interesujący.

Największą popularnością cieszył się temat diagnozy potrzeb młodzieży.

Tradycyjnie koniec spotkania minął na wspólnym śpiewaniu i ewaluacji. Zebrane zostały także uwagi na temat każdego z ośmiu warsztatów, opracowanych w oparciu o doświadczenia akcji „Masz głos, masz wybór” prowadzonej przez Fundację im. Stefana Batorego, partnera Spotkania.

Krzysztof Margol oraz uczestnicy podczas wspólnego śpiewania.

 Justyna Duriasz-Bułhak z Fundacji Wspomagania Wsi oraz Krzysztof Margol z Nidzickiej Fundacji Rozwoju „Nida” podczas oficjalnego zakończenia XII Spotkania.

Fotogaleria z XII Maróza dostępna jest na Witrynie Wiejskiej http://witrynawiejska.org.pl/component/k2/item/26089-maroz-w-blysku-flesza. Jednocześnie przypominamy, że niedokończone dyskusje z Maróza możemy kontynuować na portalu Facebook. Pod adresem https://www.facebook.com/groups/355613911156453/ utworzona została grupa dedykowana uczestnikom. W jej ramach możecie przesyłać zdjęcia, filmy które zrobiliście, odnaleźć osoby i organizacje z którymi chcielibyście utrzymywać kontakt.
Zapraszamy również na profil Fundacji Wspomagania Wsi, na którym na bieżąco umieszczamy informacje o naszej działalności: https://www.facebook.com/fundacja.wspomagania.wsi.

Dziękujemy za liczne przybycie, trzy dni wytrwałej pracy i wieczorne zabawy!

***

To było już XII Spotkanie Organizacji Działających na Obszarach Wiejskich w Marózie. Tegorocznym partnerem spotkania, które odbyło się pod hasłem „Ja i sąsiedztwo/społeczność/samorząd”, była Fundacja im. Stefana Batorego. Większość omawianych w tym roku zagadnień upowszechnianych jest w ramach ogólnopolskiej akcji „Masz głos, masz wybór”, zorganizowanej przez Fundację. W Marózie wspólnie szukamy odpowiedzi na pytania o udział obywateli w życiu publicznym: jak być aktywnym obywatelem? Jak dobrze uczestniczyć w życiu publicznym? Czym jest przestrzeń obywatelska i jak ją dobrze zagospodarować? Jakie prawa ma obywatel? Jak pogodzić różne interesy w środowisku lokalnym?

Spotkania na dobre wpisały się kalendarz organizacji działających na obszarach wsi i małych miast. W 2013r. Maróz gościł około 400 osób z całej Polski: liderów środowisk lokalnych, grupy nieformalne, członków stowarzyszeń i fundacji, sołtysów i radnych, Koła Gospodyń Wiejskich, Ochotnicze Straże Pożarne, pracowników bibliotek, ekspertów i organizatorów.

Organizatorami spotkania są Fundacja Wspomagania Wsi i Nidzicka Fundacja Rozwoju NIDA.

Spotkanie współfinansowane jest przez Fundację Wspomagania Wsi i Polsko-Amerykańską Fundację Wolności.

Spotkanie objęte było Honorowym Patronatem Prezydenta RP

Autor: Magdalena Kowalczyk. Fotografie: Jacek Pietrusiak, Krzysztof Wierzbicki